Diverticulitis

Oorzaken diverticulitis

De oorzaken van zowel diverticulose als diverticulitis zijn onzeker.

Vermoed wordt dat diverticulose te wijten is aan een vezelarm dieet. Bij een gebrek aan vezels in de voeding, kan de ontlasting namelijk hard worden. Harde ontlasting blijft langer in de darm en vertraagt de stoelgang (verstopping of constipatie). Door harde ontlasting ontstaat er een verhoogde druk in de darm die kan leiden tot divertikels op zwakke plaatsen in de dikke darm.

Er is evenmin duidelijkheid over de oorzaak van diverticulitis. Men weet wel dat bacteriën in de divertikels zich vermenigvuldigen, wat ontstekingen kan geven.

Risicofactoren voor diverticulitis zijn:

• Vezelarm dieet
• Diverticulose in de nabije familie
• Langdurige inname (meer dan vier dagen per week en dat gedurende meerdere jaren) van aspirine of niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals ibuprofen (Brufen, Nurofen, …)

Klachten en symptomen diverticulitis

De symptomen van diverticulitis zijn als volgt:

• Drukpijn, meestal linksonder in de buik, is het meest voorkomende symptoom. Deze pijn kan verergeren tijdens lichaamsbeweging.
• Koorts
• Opgeblazen gevoel en gasvorming
• Diarree
• Constipatie
• Misselijkheid, soms met braken
• Gebrek aan hongergevoel
• Bloed bij ontlasting
• Slijm bij ontlasting

Deze symptomen kunnen een aantal uren tot langer dan een week duren.

Diverticulitis kan bloedverlies uit de anus veroorzaken als gevolg van een divertikelbloeding. Een divertikelbloeding ontstaat doordat een heel klein bloedvaatje in het divertikel scheurt, maar kan ook optreden zonder dat er sprake is van een diverticulitis.

Wanneer diverticulitis niet of niet goed behandeld wordt, kan de darm op de plaats van de ontsteking openbarsten. Dit wordt een darmperforatie genoemd. Een darmperforatie is erg gevaarlijk, omdat er ontlasting in de buikholte kan terechtkomen. Er kan dan een buikvliesontsteking (peritonitis) ontstaan. Een darmperforatie en/of buikvliesontsteking geeft acute, hevige pijnklachten, meestal in combinatie met hoge koorts.

Diagnose diverticulitis

De volgende testen kunnen nodig zijn om diverticulitis vast te stellen:

• Bloedonderzoek, zoals een differentiële telling van de bloedcellen. Een verhoogd aantal witte bloedcellen kan wijzen op een ontsteking, terwijl een te laag aantal rode bloedcellen op bloedingen in de dikke darm kan wijzen.
• Met een echografie van de onderbuik bekijkt de arts de wand van de dikke darm. Op deze manier kan hij de ernst van de ontsteking beoordelen. Bij ernstig ontstoken divertikels wordt een echografie soms aangevuld met een CT-scan.
• Voor een CT-scan van de buik wordt geopteerd als de symptomen suggereren dat er een abces is in de buik of dat er een divertikel is gebarsten.
• Colonoscopie en sigmoïdoscopie worden haast uitsluitend uitgevoerd bij aanhoudende klachten en om andere darmaandoeningen uit te sluiten. Bij een colonoscopie wordt de hele dikke darm onderzocht, inclusief de endeldarm. Bij een sigmoïdoscopie wordt de endeldarm en het laatste deel van de dikke darm onderzocht.
• Een urineonderzoek kan uitsluitsel bieden over mogelijke urinewegeninfecties.
• Bij een occult-bloedtest wordt de ontlasting onderzocht op de aanwezigheid van bloed.

Behandeling van diverticulitis

De behandeling van diverticulitis hangt af van de ernst van de symptomen. Milde gevallen van diverticulitis genezen soms zonder behandeling. Vaak volstaat een dieetwijziging, eventueel gecombineerd met medicijnen. In ernstige gevallen kan een ziekenhuisopname of operatie nodig zijn. Een operatie is enkel een optie wanneer eerdere behandelingen geen beterschap brachten, of bij langdurende chronische pijn, een darmobstructie, een fistel of een abces. Minder dan 6 procent van patiënten met diverticulitis heeft een operatie nodig.

‘Milde’ symptomen

Bij ernstig ontstoken divertikels wordt soms een vloeibaar dieet aanbevolen. Bij beterschap wordt na enkele dagen overgeschakeld op licht verteerbare voeding, gevolgd door vezelrijk voedsel.

Bij hevige ontstekingen en koorts schrijft de arts soms antibiotica of pijnstillers voor. Vaak heeft de patiënt last van lage abdominale pijn na de genezing, wat niet noodzakelijk op herval wijst.

Bij opname in het ziekenhuis

Bij ernstige klachten en dreigende complicaties volgt een ziekenhuisopname. Via een infuus wordt antibiotica gegeven en eventueel via een slangetje voeding toegediend om de darmen te laten rusten. Zodra de ontsteking is afgenomen, mag de voeding langzaam weer worden uitgebreid.

Operatie

Soms leidt diverticulitis tot ernstige complicaties, zoals een perforatie, een buikvliesontsteking of een abces. Een operatie waarbij een stuk van de dikke darm wordt verwijderd is dan noodzakelijk. Verder kan er ook electief geopereerd worden na 1) twee of meer ernstige aanvallen, 2) als de patiënt jonger is dan 40 jaar en 3) bij een verzwakt immuunsysteem.

Bij een partiële colectomie wordt de dikke darm gedeeltelijk verwijderd en worden de uiteinden vervolgens aan elkaar gehecht. Afhankelijk van de ernst van de symptomen zijn mogelijk meerdere operaties nodig. In dit geval krijgt de patiënt vaak een colostomie. Dat is een chirurgische procedure waarbij het uiteinde van de dikke darm via een opening in de buik naar buiten wordt gebracht. De ontlasting verlaat via deze kunstmatige uitgang (stoma) het lichaam. Meestal worden de darmuiteinden na enkele maanden weer aan elkaar gehecht en wordt het stoma opgeheven.

Punctie

Een andere ernstige complicatie van een diverticulitis is de vorming van een abces in de buik. Het abces moet vaak niet operatief verwijderd worden; een drainageprocedure kan volstaan. Door met een naald een slangetje in te brengen in de holte met etter kan die worden schoongespoeld.