Galstenen

Algemene Informatie

Galstenen vormen zich in de galblaas, een peervormig orgaan van acht tot tien centimeter lang en maximaal drie centimeter breed. Dit kleine orgaan ligt rechtsboven in de buikholte, tegen de voorkant van de lever. De lever produceert galvloeistof of gal. De galvloeistof wordt via kleine galkanaaltjes in de lever getransporteerd naar de galwegen buiten de lever. Via de galwegen komt het terecht in de galblaas. De galblaas kan 30 tot 60 ml galvloeistof opslaan.

Galstenen zijn ophopingen van kristallen in de galblaas of de galwegen. De meeste galstenen in de galwegen zijn afkomstig uit de galblaas. Ze ontstaan bij abnormale vernauwingen in de galwegen of omdat de galblaas eerder al verwijderd werd. Galstenen in de galwegen kunnen leiden tot een ontsteking van de galwegen (cholangitis), de alvleesklier (pancreatitis) of de lever.

Oorzaken van galstenen

Er zijn twee types galstenen:

• Cholesterolgalstenen: meestal geelgroen; ongeveer 80 procent van de galstenen zijn cholesterolgalstenen.
• Pigmentgalstenen: deze zijn kleiner en donkerder en bestaan uit bilirubine.

De volgende factoren kunnen aan de oorzaak van galstenen liggen:

• Erfelijke factoren
• Leeftijd (ouderen) en geslacht (vrouwen)
• Diabetes
• Verminderde contractiliteit van de galblaas
• Factoren die tot hogere cholesterolwaarden leiden, zoals oestrogeen, een hoog lichaamsgewicht en drastisch gewichtsverlies
• Medicijnen tegen cholesterol: bepaalde cholesterolverlagende medicijnen verhogen het gehalte van cholesterol in de gal, wat de kans op cholesterolgalstenen kan doen toenemen

Pigmentgalstenen komen meer voor bij personen met bepaalde medische aandoeningen, zoals cirrose of bloedziektes als sikkelcelanemie.

Symptomen en klachten bij galstenen

Soms zijn er geen symptomen bij galstenen. Als er toch symptomen zijn, zijn het vaak de volgende:

• Pijn in de bovenbuik en bovenrug, soms gedurende enkele uren
• Misselijkheid
• Overgeven
• Andere gastro-intestinale problemen, waaronder opgeblazen gevoel en indigestie

Diagnose galstenen

De volgende testen en onderzoeken kunnen nodig zijn om de diagnose te stellen:

• Bloedtest om te kijken naar tekenen van infectie of galobstructie en om andere aandoeningen uit te sluiten
• Echografie
• CT-scan
• Magnetische resonantie cholangiopancreaticografie (MRCP)
• Cholescintigrafie: deze test met een radioactieve vloeistof kan uitmaken of de galblaas goed functioneert
• Echo-endoscopie: een combinatie van een echografie en endoscopie
• Endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie (ERCP)

Behandeling galstenen

Gewoonlijk worden galstenen behandeld door de galblaas te verwijderen. De klassieke operatie was vroeger een open cholecystectomie. Tegenwoordig wordt deze ingreep echter uitgevoerd door middel van een kijkoperatie die minder invasief is: een laparoscopische cholecystectomie.

Laparoscopische cholecystectomie

Bij deze procedure worden via kleine sneetjes in de buik chirurgische instrumenten, een licht en een camera ingebracht. Via een tv-scherm kijkt de chirurg in het lichaam en verwijdert hij de galblaas. Na deze operatie moet de patiënt een nacht in het ziekenhuis doorbrengen.

Open cholecystectomie

Een open cholecystectomie is een meer invasieve procedure waarbij de chirurg een snede maakt in de buik. De patiënt moet bijgevolg een aantal dagen in het ziekenhuis blijven na de operatie.